Menselijkheid in organisaties in plaats van autoritair gedrag

Schade van autoritair gedrag en geweld in organisaties

Autoritair gedrag kan in eerste instantie efficiënt lijken. Leiders kunnen snel beslissingen nemen, geven directe orders en verwachten onmiddellijke naleving. Een autoritaire managementstijl ondermijnt echter de intrinsieke motivatie van medewerkers. Daarnaast belemmert het creativiteit en breekt deze stijl van leidinggeven een open bedrijfscultuur waarin medewerkers goed samenwerken en elkaar ondersteunen, af.

Geweld op de werkvloer – of het nu fysiek, verbaal of emotioneel is – is nog veel destructiever. Het creëert een omgeving van angst en onzekerheid waarin medewerkers zich onveilig en niet gewaardeerd voelen. Dit heeft een hoge mate van stress, burn-out en uiteindelijk een verhoogd personeelsverloop tot gevolg. De negatieve impact op de mentale gezondheid van medewerkers is enorm en heeft directe gevolgen voor hun productiviteit en betrokkenheid.

Een respectvolle bedrijfscultuur creëren

Een bedrijfscultuur zonder onnodig autoritair gedrag en geweld begint bij het leiderschap in de organisatie. Leiders moeten het voortouw nemen door zelf een voorbeeld te stellen van respectvol en empathisch gedrag. Dit betekent dat zij moeten luisteren naar medewerkers, openstaan voor feedback en een veilige ruimte moeten creëren waarin iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt.

• Empathisch leiderschap

Empathisch leiderschap is de tegenhanger van autoritair leiderschap. Empathische leiders zijn in staat om zich in de schoenen van hun medewerkers te verplaatsen, hun zorgen en behoeften te begrijpen en met mededogen en begrip daarop te reageren. Empathisch leiderschap bevordert een bedrijfscultuur van respect en vertrouwen.

• Open communicatie

Een bedrijfscultuur van open en eerlijke communicatie helpt om autoritair gedrag te voorkomen. Als medewerkers zich vrij voelen om hun ideeën en zorgen te uiten zonder angst voor repercussies, leidt dit tot een meer betrokken en innovatieve werkomgeving. Regelmatige teamvergaderingen, feedback en anonieme enquêtes helpen om een dergelijke bedrijfscultuur te bevorderen.

• Training en ontwikkeling

Het aanbieden van training en ontwikkeling op het gebied van leiderschap, conflictoplossing en communicatie kan helpen om autoritair gedrag te verminderen. Leiders en managers moeten worden uitgerust met de vaardigheden om effectief en respectvol te communiceren en problemen op te kunnen lossen zonder hun toevlucht te nemen tot geweld of autoritair gedrag. En daarnaast om een open en ondersteunende bedrijfscultuur te bevorderen.

Voordelen van een niet-autoritaire bedrijfscultuur

In een bedrijfscultuur die vrij is van onnodig autoritair gedrag en geweld voelen medewerkers zich veiliger, meer gewaardeerd en meer betrokken bij hun werk. Het gevolg hiervan is (onder andere) een hogere productie, minder ziekteverzuim en een lager personeelsverloop. Bovendien creëert een niet-autoritaire bedrijfscultuur een open omgeving waarin creativiteit en innovatie kunnen bloeien, omdat medewerkers zich vrij voelen om nieuwe ideeën te naar voren te brengen en enig risico te nemen zonder angst voor bestraffing.

• Meer tevredenheid en betrokkenheid onder werknemers

Als medewerkers zich gerespecteerd en ondersteund voelen, zijn ze meer tevreden met hun werk en meer betrokken bij de organisatie. Dit leidt tot een hogere mate van loyaliteit en een lager verloop, wat op zijn beurt weer kosten bespaart en de continuïteit van de organisatie bevordert.

• Hogere productiviteit en innovatie

Een empathische bedrijfscultuur bevordert een hogere productiviteit en innovatie. Medewerkers die zich veilig en gewaardeerd voelen, zijn meer geneigd om hun beste beentje voor te zetten en nieuwe ideeën aan te dragen. Dit leidt tot betere bedrijfsresultaten en een sterkere concurrentiepositie.

• Positieve bedrijfscultuur

Een bedrijfscultuur zonder autoritair gedrag en geweld draagt bij aan een positief imago van de organisatie. Dit helpt de organisatie om (top) talent aan te trekken en een positieve reputatie op te bouwen bij klanten en andere stakeholders.

Het vermijden van onnodig autoritair gedrag en geweld op de werkplek is in de eerste plaats een ethische keuze. Je hebt het beste met je mensen voor en wilt hen een mooie tijd in je organisatie gunnen. Daarnaast is het tevens een belangrijke strategische keuze. Organisaties die een bedrijfscultuur van respect, empathie en open communicatie bevorderen, creëren een omgeving waarin medewerkers kunnen floreren. Organisaties zijn steeds meer afhankelijk van menselijk kapitaal en kunnen zich dan ook geen cultuur veroorloven die gebaseerd is op angst en intimidatie. Door bewust te kiezen voor een respectvolle benadering bouw je aan een duurzame toekomst.

Acties voor Mentaal Verantwoord Ondernemen

Om concreet te werken aan kenmerk 24 – De organisatie doet niet onnodig aan autoritair gedrag en geweld – moeten organisaties een bewuste en systematische aanpak hanteren die gericht is op het bevorderen van een bedrijfscultuur van respect, empathie en open communicatie.

1. Ontwikkel en communiceer heldere gedragsnormen

Gedragscodes en beleid

• Gedragscode: Stel een duidelijke gedragscode op die expliciet maakt dat autoritair gedrag en geweld – in welke vorm dan ook – onaanvaardbaar zijn. Deze code moet de waarden en normen van de organisatie weerspiegelen en concreet aangeven welk gedrag wel en niet acceptabel is.
• Anti-pestbeleid: Ontwikkel een anti-pestbeleid dat richtlijnen geeft voor het herkennen, melden en aanpakken van pestgedrag op de werkvloer.

Communicatie

• Transparantie: Communiceer de gedragscodes en beleidsmaatregelen regelmatig en zorg ervoor dat alle medewerkers deze begrijpen. Dit kan bijvoorbeeld via een trainingssessie of via een communicatiekanaal van het bedrijf zoals het intranet.

2. Train en ontwikkel leiderschap

Leiderschapstraining

• Empathisch leiderschap: Bied trainingen aan voor managers en leidinggevenden in empathisch leiderschap, waarbij de nadruk ligt op luisteren, begrijpen en ondersteunend reageren.
• Conflictbeheersing: Organiseer workshops over conflictbeheersing en mediation. Leer leiders en medewerkers hoe ze conflicten kunnen oplossen zonder agressie en op een manier die wederzijds respect bevordert.

Mentorschap en coaching

• Mentorprogramma: Stel een mentorprogramma op waarbij ervaren leidinggevenden nieuwe managers begeleiden en coachen in het ontwikkelen van een respectvolle leiderschapsstijl.

3. Bevorder een open bedrijfscultuur

Feedback

• Structureer feedback: Creëer structuren voor regelmatige feedback, zowel van management naar medewerkers als andersom. Gebruik anonieme enquêtes en open feedbacksessies om een veilige ruimte te bieden voor het uiten van zorgen.
• Medewerkersbijeenkomsten: Organiseer periodieke bijeenkomsten waar medewerkers vrijuit kunnen spreken over hun ervaringen en suggesties kunnen doen voor het verbeteren van de werkomgeving.

Klokkenluidersbeleid

• Veilige rapportagekanalen: Implementeer een klokkenluidersbeleid dat medewerkers die onaanvaardbaar gedrag willen melden de mogelijkheid geeft om dat veilig (en vertrouwelijk) te kunnen doen.

4. Zorg voor ondersteunende tools en interventies

HR ondersteuning

• HR-training: Zorg ervoor dat HR-personeel goed is opgeleid om gevallen van autoritair gedrag en geweld te herkennen en effectief aan te pakken.
• Counseling en mediation: Bied counseling en mediation aan als standaardonderdelen van het conflictbeheer binnen de organisatie.

EAP programma

• Employee Assistance Programs: Stel EAP’s in die professionele ondersteuning bieden aan medewerkers die te maken hebben met stress, conflicten of andere persoonlijke problemen die hun werk beïnvloeden.

5. Waarder en beloon

Positief gedrag belonen

• Waardering uiten: Waardeer en beloon leiders en medewerkers die bijdragen aan een positieve en ondersteunende werkcultuur. Dit kan via awards, publieke erkenning of andere vormen van beloning.
• Incentive programma: Ontwikkel een incentive programma dat teamwork, respectvolle interacties en het naleven van de organisatiewaarden stimuleert.

6. Monitor en evalueer

Regelmatige evaluatie

• Evaluatieprocessen: Voer regelmatig evaluaties uit om de effectiviteit van de implementatie van deze gedragsnormen te beoordelen. Gebruik hiervoor enquêtes, feedback en prestatiebeoordelingen om inzicht te krijgen in de werkcultuur en mogelijke verbeterpunten.
• Data-analyse: Analyseer gegevens over personeelsverloop, ziekteverzuim en medewerkerstevredenheid om trends te identificeren die kunnen wijzen op problemen met autoritair gedrag of geweld.

7. Laat leiders het voorbeeld geven

Leiderschap van bovenaf

• Voorbeeldgedrag: Leiders moeten het gedrag vertonen dat zij van hun medewerkers verwachten. Dit betekent dat zij consistent respectvol, empathisch en ondersteunend zijn in al hun interacties.
• Verantwoording afleggen: Zorg ervoor dat leiders verantwoording afleggen over hun gedrag en beslissingen. Creëer een bedrijfscultuur waarin verantwoordelijkheid wordt genomen voor fouten en onjuist gedrag.

Door deze concrete acties te implementeren, kun je als bedrijf of organisatie een bedrijfscultuur creëren waarin autoritair gedrag en geweld geen plaats hebben, en waar respect, open communicatie en samenwerking de norm zijn. Dit leidt tot een gezondere en productievere werkomgeving, en versterkt de algehele prestaties en het welzijn van alle medewerkers. En bovendien is dit vooral ook iets wat je zelf moet willen. Een keuze tussen autoritair en empathisch is geen keuze.

NewDayPeople vergroot mentale kracht in organisaties

Elke organisatie in Nederland heeft in meer of mindere mate moeite hebben met het versterken van haar mentale kracht. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de vele gevallen van burn-out en de stress gerelateerde problematiek en mentale klachten waar veel medewerkers mee worstelen. Bedrijven en organisaties weten vaak niet waar te beginnen of zijn niet in staat om een goede strategie voor ‘Mentaal Verantwoord Ondernemen’ (MTVO) op te zetten. Niet zo gek, want ze hebben wel wat anders te doen. NewDayPeople is erin gespecialiseerd. Het is onze missie om mentale kracht in organisaties te vergroten. Daarbij nemen wij jouw organisatie bij de hand. Lees het manifest dat we hebben geschreven en je weet waar wij voor staan. Wil jij dat we je helpen bij Mentaal Verantwoord Ondernemen? Neem contact met ons op via het formulier aan de onderzijde van deze pagina. Dan gaat de bal vanzelf rollen.

Serie over Mentaal Verantwoord Ondernemen

Dit artikel maakt deel uit van een serie van 56 over de organisatiekenmerken van MTVO, Mentaal Verantwoord Ondernemen. Op onze website vind je een overzicht van alle kenmerken waar je aan kunt werken om mentale kracht te vergroten in je bedrijf of organisatie. Elk bedrijf, van groot tot klein, kan mentale kracht ontwikkelen en vergroten. Ga er nu mee aan de slag.