Wat is stress?

Stress

In essentie is stress de reactie van je lichaam en je geest op een uitdaging, dreiging of een verandering. Deze reactie is een natuurlijk overlevingsmechanisme en staat bekend als de ‘vecht-of-vlucht-respons’. Deze (automatische) reactie heeft zich evolutionair ontwikkeld om je te beschermen tegen gevaarlijke situaties.

Stress is een biologische reactie

Wanneer je geconfronteerd wordt met een stressvolle situatie activeert je lichaam een reeks biochemische veranderingen. Het zenuwstelsel stuurt signalen naar de bijnieren, die hormonen zoals adrenaline en cortisol vrijgeven. Deze hormonen verhogen je hartslag, versnellen je ademhaling, verhogen je bloeddruk en brengen andere veranderingen teweeg die je voorbereiden om snel in actie te komen. Deze reactie is uitermate nuttig in gevaarlijke situaties, maar wordt problematisch als deze voortdurend aanwezig is.

Soorten stress

Er zijn verschillende soorten stress te onderscheiden. Denk aan positieve en negatieve stress, en acute en chronische stress.

• Eustress: Dit is positieve stress die voortkomt uit situaties zoals het krijgen van een promotie, het aangaan van een nieuwe hobby of zelfs een spannende vakantie. Eustress kan motiverend zijn en je helpen je doelen te bereiken.
• Distress: Dit is negatieve stress die voortkomt uit situaties zoals werkdruk, relatieproblemen of financiële zorgen. Distress kan leiden tot fysieke en mentale gezondheidsproblemen als je het niet op de juiste manier weet te managen.
• Acute stress: Dit is een korte termijn stress die ontstaat als reactie op onmiddellijke uitdagingen. Zoals bijvoorbeeld het geven van een presentatie of het haastig afmaken van een project.
• Chronische stress: Dit is langdurige stress die weken, maanden of zelfs jaren kan aanhouden. Dit kan voortkomen uit voortdurende situaties zoals werkgerelateerde problemen, relatieconflicten of financiële moeilijkheden. Chronische stress kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals hartziekten, hoge bloeddruk en depressie.

Psychologische component

Naast de biologische kant speelt ook psychologische perceptie een grote rol in stress. De manier waarop je situaties interpreteert en beoordeelt bepaalt in grote mate of je ze als stressvol ervaart of niet. Dit proces van cognitieve beoordeling omvat:

• Primaire beoordeling: Hierbij schat je de potentiële dreiging van een situatie in. Is het een uitdaging, een bedreiging of neutraal?
• Secundaire beoordeling: Hierbij evalueer je je middelen en vaardigheden om met de situatie om te gaan. Als je je middelen ontoereikend acht, ervaar je waarschijnlijk meer stress.

Stressoren

Stressoren zijn specifieke gebeurtenissen, situaties of omstandigheden die stress veroorzaken. Ze kunnen intern of extern van aard zijn.

• Interne stressoren: Inzake interne stressoren gaat het om zaken als negatieve gedachten, pessimisme of ongezonde zelfbeelden. Interne stressoren kunnen ook voortkomen uit mentale gezondheidsproblemen zoals angst of depressie.
• Externe stressoren: Dit zijn stressoren uit de omgeving, zoals werkdruk, relatieproblemen, grote levensveranderingen of zelfs dagelijkse ergernissen zoals files of lange wachtrijen.

Stress management

Omdat stress zo’n invloed kan hebben op zowel je geest als je lichaam is het belangrijk om effectieve manieren te vinden om ermee om te gaan. Stress management omvat technieken en strategieën die helpen bij het herkennen, verminderen en beheersen van stress. Eenvoudige voorbeelden zijn diepe ademhaling, meditatie, lichaamsbeweging, sociale steun en gezonde voeding. Er zijn ook speciale programma’s voor stress management.

Dus, wat is stress?

Stress is in feite een normale reactie op uitdagingen en veranderingen in je (dagelijks) leven. Stress kan zowel positief als negatief zijn, afhankelijk van de situatie en hoe we ermee omgaan. Door de oorzaken en gevolgen van stress beter te begrijpen, kun je leren om te gaan met stress en strategieën van stress management ontwikkelen om stress op een gezonde manier te beheersen.